INTEGRACJA SENSORYCZNA I JEJ ZABURZENIA

Integracja sensoryczna to zdolność do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji dostarczanych przez układy zmysłowe z otoczenia i własnego organizmu.

Na system sensoryczny składa się siedem zmysłów:

Zmysł równowagi – najważniejszy ze wszystkich, dzięki któremu możemy zrozumieć, w jakiej pozycji względem podłoża jest nasze ciało.

Zmysł propriocepcji tzw. czucia głębokiego – odpowiada za poczucie cielesnej obecności ciała, odczuwanie ciężaru ciała i poszczególnych jego części w przestrzeni.

Zmysł dotyku – przekazuje informacje o tym, co dotyka twojego ciała, o bólu, nacisku, temperaturze, ruchu, rozmiarze, fakturze i kształcie.

Zmysł słuchu – umożliwia umiejscawianie, słyszenie i rozróżnianie dźwięków.

Zmysł wzroku – informuje o kolorze, kształcie, odległości przedmiotów względem siebie oraz o ruchu przedmiotów i ludzi.

Zmysł smaku – dzięki niemu można dokonać chemicznej analizy pokarmów.

Zmysł zapachu – dzięki niemu wyczuwa się substancje chemiczne w powietrzu i otrzymuje się informacje o zapachach.

Wszystkie te zmysły łączy sieć zależności. Są zintegrowane z pozostałymi, dlatego zaburzenia jednego z nich mają wpływ na pozostałe.

SPD – ZABURZENIA PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO ( Sensory Processing Disorders) to reagowanie na bodźce sensoryczne w nieadekwatny sposób:

– nadmierne pobudzenie lub wyciszenie – intensywne lub opóźnione reakcje

– trudności w planowaniu motorycznym

– utrudniony rozwój społeczny

– problemy emocjonalne

– trudności z koncentracją uwagi

– poszukiwanie lub unikanie bodźców.

„O zaburzeniach przetwarzania sensorycznego mówimy wtedy, gdy sygnały pochodzące ze zmysłów nie są przetwarzane na właściwe reakcje organizmu. W rezultacie codzienne czynności i cała aktywność dziecka zostają zakłócone’’. Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego. L. J. Miller, wyd. Harmonia, Gdańsk 2016

O zaburzeniach integracji sensorycznej możemy mówić, gdy:

1.występuje więcej, niż jeden objaw i występują one przez dłuższy czas

2.trudności sensoryczne mają znaczący wpływ na codzienne życie

3. trudności zostały zdiagnozowane przez dyplomowanego terapeutę SI

Nie istnieje jeden obraz kliniczny zaburzeń integracji sensorycznej. Każda osoba cierpiąca na ten syndrom prezentuje inny zestaw symptomów i odmiennie reaguje na takie same bodźce, w zależności od tego, który układ sensoryczny oraz w jaki sposób jest u niej zaburzony.

Do najważniejszych i najczęściej występujących objawów zaburzeń integracji sensorycznej należą:

-nietolerancja szybkiego ruchu prostolinijnego i obrotowego;
• choroba lokomocyjna;
• niepewność grawitacyjna, czyli nienaturalny lęk przed upadkiem, nagłym ruchem;
• lęk wysokości;
• nieodczuwanie lęku wysokości;
• problemy z utrzymaniem równowagi;
• zaburzenia regulacji napięcia mięśniowego;
• stabilizowanie ciała poprzez podpieranie się;
• zbyt mocny lub za słaby chwyt i nacisk na przedmioty;
• osłabienie umiejętności ruchowych w zakresie motoryki dużej i małej;
• nieprawidłowa koordynacja ruchowa i wzrokowo-ruchowa;
• brak precyzji, płynności ruchów;
• trudności manualne;
• niezgrabność ruchowa;
• nadmierna ruchliwość;
• wykonywanie dodatkowych, chaotycznych, niekontrolowanych ruchów ciała;
• nieprawidłowy obraz schematu własnego ciała;
• problem z integracją obu stron ciała;
• zaburzenia orientacji w przestrzeni;
• trudności z odróżnianiem prawej i lewej strony;
• problemy z różnicowaniem kierunków;
• niewłaściwa ocena odległości, wysokości, głębi;
• zaburzone odczuwanie bólu, temperatury, nacisku, dotyku, ruchu;
• nieprawidłowy odbiór dźwięków, smaków, zapachów, światła, kolorów.

Zaburzenia te wywierają silny, negatywny wpływ na wszystkie sfery funkcjonowania człowieka, niezwykle istotne jest jak najszybsze postawienie właściwej diagnozy i możliwie najwcześniejsze rozpoczęcie odpowiedniej terapii specjalistycznej.

Diagnoza SI to złożone i wieloetapowe badanie procesu przetwarzania sensorycznego, w toku, którego specjalistycznej analizie i ocenie pod względem jakości funkcjonowania poddawany jest każdy obszar tego procesu.

Takie badanie jest dostosowane do kondycji fizycznej i psychicznej dziecka oraz jest przeprowadzone na jednym bądź kilku spotkaniach diagnostycznych.

Opracowanie: Ewelina Kubiak

Literatura: strona www. pedagogika-specjalna.edu.pl, ,,Podręcznik Terapeuty Ręki’’ – ProCentrum, ,,101 ćwiczeń, gier i zabaw dla dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera i zaburzeniami integracji sensorycznej’’, wyd. Harmonia, szkolenie Famiga ,, Zaburzenia rozwojowe u dzieci. Diagnoza i interwencja’’, Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego. L. J. Miller, wyd. Harmonia, Gdańsk 2016