INTEGRACJA SENSORYCZNA I JEJ ZABURZENIA
Integracja sensoryczna to zdolność do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji dostarczanych przez układy zmysłowe z otoczenia i własnego organizmu.
Na system sensoryczny składa się siedem zmysłów:
Zmysł równowagi – najważniejszy ze wszystkich, dzięki któremu możemy zrozumieć, w jakiej pozycji względem podłoża jest nasze ciało.
Zmysł propriocepcji tzw. czucia głębokiego – odpowiada za poczucie cielesnej obecności ciała, odczuwanie ciężaru ciała i poszczególnych jego części w przestrzeni.
Zmysł dotyku – przekazuje informacje o tym, co dotyka twojego ciała, o bólu, nacisku, temperaturze, ruchu, rozmiarze, fakturze i kształcie.
Zmysł słuchu – umożliwia umiejscawianie, słyszenie i rozróżnianie dźwięków.
Zmysł wzroku – informuje o kolorze, kształcie, odległości przedmiotów względem siebie oraz o ruchu przedmiotów i ludzi.
Zmysł smaku – dzięki niemu można dokonać chemicznej analizy pokarmów.
Zmysł zapachu – dzięki niemu wyczuwa się substancje chemiczne w powietrzu i otrzymuje się informacje o zapachach.
Wszystkie te zmysły łączy sieć zależności. Są zintegrowane z pozostałymi, dlatego zaburzenia jednego z nich mają wpływ na pozostałe.
SPD – ZABURZENIA PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO ( Sensory Processing Disorders) to reagowanie na bodźce sensoryczne w nieadekwatny sposób:
– nadmierne pobudzenie lub wyciszenie – intensywne lub opóźnione reakcje
– trudności w planowaniu motorycznym
– utrudniony rozwój społeczny
– problemy emocjonalne
– trudności z koncentracją uwagi
– poszukiwanie lub unikanie bodźców.
„O zaburzeniach przetwarzania sensorycznego mówimy wtedy, gdy sygnały pochodzące ze zmysłów nie są przetwarzane na właściwe reakcje organizmu. W rezultacie codzienne czynności i cała aktywność dziecka zostają zakłócone’’. Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego. L. J. Miller, wyd. Harmonia, Gdańsk 2016
O zaburzeniach integracji sensorycznej możemy mówić, gdy:
1.występuje więcej, niż jeden objaw i występują one przez dłuższy czas
2.trudności sensoryczne mają znaczący wpływ na codzienne życie
- trudności zostały zdiagnozowane przez dyplomowanego terapeutę SI
Nie istnieje jeden obraz kliniczny zaburzeń integracji sensorycznej. Każda osoba cierpiąca na ten syndrom prezentuje inny zestaw symptomów i odmiennie reaguje na takie same bodźce, w zależności od tego, który układ sensoryczny oraz w jaki sposób jest u niej zaburzony.
Do najważniejszych i najczęściej występujących objawów zaburzeń integracji sensorycznej należą:
-nietolerancja szybkiego ruchu prostolinijnego i obrotowego;
• choroba lokomocyjna;
• niepewność grawitacyjna, czyli nienaturalny lęk przed upadkiem, nagłym ruchem;
• lęk wysokości;
• nieodczuwanie lęku wysokości;
• problemy z utrzymaniem równowagi;
• zaburzenia regulacji napięcia mięśniowego;
• stabilizowanie ciała poprzez podpieranie się;
• zbyt mocny lub za słaby chwyt i nacisk na przedmioty;
• osłabienie umiejętności ruchowych w zakresie motoryki dużej i małej;
• nieprawidłowa koordynacja ruchowa i wzrokowo-ruchowa;
• brak precyzji, płynności ruchów;
• trudności manualne;
• niezgrabność ruchowa;
• nadmierna ruchliwość;
• wykonywanie dodatkowych, chaotycznych, niekontrolowanych ruchów ciała;
• nieprawidłowy obraz schematu własnego ciała;
• problem z integracją obu stron ciała;
• zaburzenia orientacji w przestrzeni;
• trudności z odróżnianiem prawej i lewej strony;
• problemy z różnicowaniem kierunków;
• niewłaściwa ocena odległości, wysokości, głębi;
• zaburzone odczuwanie bólu, temperatury, nacisku, dotyku, ruchu;
• nieprawidłowy odbiór dźwięków, smaków, zapachów, światła, kolorów.
Zaburzenia te wywierają silny, negatywny wpływ na wszystkie sfery funkcjonowania człowieka, niezwykle istotne jest jak najszybsze postawienie właściwej diagnozy i możliwie najwcześniejsze rozpoczęcie odpowiedniej terapii specjalistycznej.
Diagnoza SI to złożone i wieloetapowe badanie procesu przetwarzania sensorycznego, w toku, którego specjalistycznej analizie i ocenie pod względem jakości funkcjonowania poddawany jest każdy obszar tego procesu.
Takie badanie jest dostosowane do kondycji fizycznej i psychicznej dziecka oraz jest przeprowadzone na jednym bądź kilku spotkaniach diagnostycznych.
Opracowanie: Ewelina Kubiak
Literatura: strona www. pedagogika-specjalna.edu.pl, ,,Podręcznik Terapeuty Ręki’’ – ProCentrum, ,,101 ćwiczeń, gier i zabaw dla dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera i zaburzeniami integracji sensorycznej’’, wyd. Harmonia, szkolenie Famiga ,, Zaburzenia rozwojowe u dzieci. Diagnoza i interwencja’’, Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego. L. J. Miller, wyd. Harmonia, Gdańsk 2016