Rozpoczęcie edukacji przedszkolnej jest ważnym wydarzeniem zarówno w życiu malucha, jak i jego rodziców. Życie rodzinne wywraca się do góry nogami, a dodatkowo wszyscy muszą zmierzyć się z – czasami trudnymi – emocjami. Rodzicom towarzyszy sporo obaw, a dziecko nagle znajduje się w zupełnie obcym miejscu z nowymi ludźmi. Rolą rodziców jest więc empatyczne podejście do tego, co przeżywa dziecko, a także towarzyszenie mu w trudnych chwilach i udzielenie potrzebnego wsparcia. Zasadniczym pytaniem jest, jak to zrobić, by faktycznie pomóc, a nie zaszkodzić? Empatia to współodczuwanie, ale nie do końca współczucie. Musimy zachować dystans i nie dać się przytłoczyć uczuciami drugiej strony. Tylko wtedy możemy wesprzeć dziecko, gdy jego uczucia nas nie „zaleją” i nie staną się naszymi. A zatem potrzebne jest również przepracowanie własnych uczuć. Jeśli podjęliśmy decyzję o posłaniu dziecka do przedszkola – biorąc pod uwagę dobro jego, całej rodziny i nas samych – trzymajmy się jej, a nie stale roztrząsajmy za i przeciw. Dziecko wyczuje nasze wątpliwości czy lęki i automatycznie je przejmie. W sytuacji gdy to my nie możemy poradzić sobie z rozstaniem, musimy pomóc najpierw sobie, by dziecko bez problemu mogło przejść przez proces adaptacyjny. Na początku warto uświadomić sobie, że pozostawiając dziecko w przedszkolu, nie robimy mu krzywdy. To naturalna zmiana konieczna dla jego rozwoju. Oczywiście przyjdzie mu zmierzyć się z nowymi wyzwaniami, ale to je wzmocni i rozwinie. Jeśli mimo to nasze nastawienie nadal jest pełne lęku, możemy zastanowić się, czy nasze obawy nie wynikają z braku zaufania do personelu przedszkola. W tym celu można umówić się na spotkanie z wychowawcami, by rozwiać wszelkie wątpliwości.
Chociaż obowiązek przedszkolny dotyczy nieco starszych dzieci, coraz więcej rodziców decyduje się na wcześniejsze wysłanie malucha do przedszkola nawet przed ukończeniem 3. roku życia. Czy trzylatek w przedszkolu to dobry pomysł i jak powinna wyglądać adaptacja malucha do przedszkola? Oto wszystko, co musisz o tym wiedzieć.
Co powinien umieć 3-latek w przedszkolu?
Polskie prawo pozwala na zapisanie do przedszkola 3-latka. Musi jednak spełnić pewne wymagania. Co powinien umieć 3-latek w przedszkolu?
- sygnalizować swoje potrzeby fizjologiczne, samodzielnie dmuchać nosek i załatwiać się,
- znać podstawowe zasady higieny,
- radzić sobie z ubieraniem oraz jedzeniem,
- słuchać poleceń i wykonywać je,
- potrafić bawić się z innymi dziećmi,
- rozumieć to, że rodzice wrócą po niego później.
Pamiętaj o tym, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie i nie w każdej sytuacji posłanie trzylatka do przedszkola będzie szczęśliwym pomysłem. Warto też wiedzieć, że wysłanie 2-latka do przedszkola nie jest możliwe, a przede wszystkim nie jest wskazane. 2-latek a 3-latek są na zupełnie innym etapie rozwoju. 2-latek ma inne potrzeby żywieniowe, umiejętności i często nie wie, jak bawić się w grupie. 2-latki do przedszkola nie mogą zostać zapisane zgodnie z zaleceniami specjalistów. Dla wielu osób nawet 2,5-latek w przedszkolu jest dość kontrowersyjnym tematem. Wszystko jednak warto rozważać indywidualnie.
A co jeśli Twój 3-letni maluszek nie nabył jeszcze wyżej wymienionych umiejętności? Nie ma w tym nic złego – to zupełnie normalne. Na pewno nauczy się wszystkiego, gdy będzie na to gotowy. Nie posyłaj go jednak do przedszkola, zanim ten moment nie nastąpi, gdyż może go to jedynie kosztować dużo stresu. Warto także przed zapisaniem dziecka dopytać pracowników placówki, co powinien umieć 3-latek w przedszkolu.
Bunt 3-latka w przedszkolu – jak może się objawiać?
Aby trzylatek w przedszkolu dobrze się czuł i czerpał korzyści z uczestnictwa w zajęciach oraz zabawach, musi być gotowy na ten krok. Co może się stać, jeśli zapomnisz o właściwej adaptacji 3-latka do przedszkola? Będzie to skutkować buntem dziecka – mniej lub bardziej świadomym – który może być manifestowany poprzez:
- marudzenie – może też zdarzyć się tak, że w chwilę po zostawieniu w przedszkolu 3-latek zacznie płakać z tęsknoty za rodzicem i obawy, że już go nie zobaczy;
- zagubienie 3-latka w życiu przedszkolnym – jeśli malec będzie czuć się nieswojo, może izolować się od innych. Jego zagubienie w nowym otoczeniu rozpoznasz bez problemu, gdyż 3-latek nie będzie bawić się z innymi dziećmi w przedszkolu;
- odrzucanie autorytetów – nieprzygotowany właściwie 3-latek może nie słuchać nauczyciela w przedszkolu i odmawiać wykonywania poleceń. Może się to okazać kłopotliwe zarówno podczas zabawy i nauki, jak i wtedy, gdy 3-latek w przedszkolu nie będzie chciał leżakować i jeść wraz z innymi dziećmi;
- agresję u 3-latka w przedszkolu – niepokój związany z nową sytuacją może sprawić, że 3-latek będzie niegrzeczny w przedszkolu. W jaki sposób będzie się to objawiać? 3-latek może bić inne dzieci w przedszkolu podczas zabawy, a nawet atakować opiekuna.
Adaptacja w przedszkolu – sposoby na oswojenie nowej sytuacji
Pierwsze dni w przedszkolu 3-latka są kluczowe, by maluch łagodnie wszedł w nową sytuację. Nie da się ukryć, że w przypadku 3-latka w przedszkolu kluczem do sukcesu jest właściwa adaptacja. Jeśli malec zrozumie, o co w tym wszystkim chodzi, jak wygląda nowe otoczenie i co będzie w nim robił, łatwiej przystosuje się do zasad panujących w tym środowisku.
- Na czym powinna polegać adaptacja 3-letniego dziecka do przedszkola? Aby 3-latek w przedszkolu nie czuł się zagubiony i przytłoczony, zacznij od nauczenia go stałego rytmu dnia. Jeśli maluch przyzwyczai się do wstawania, jedzenia posiłków, bawienia się i drzemania o konkretnych godzinach, nie będzie mieć problemów z robieniem tego samego w przedszkolu.
- Przed pierwszymi dniami w przedszkolu 3-latka, wytłumacz dziecku, dlaczego musicie się rozstać i kiedy po niego wrócisz. Jeśli dziecko będzie pewne, że mama lub tata zabiorą go do domu za kilka godzin, łatwiej zniesie rozłąkę. Ponadto, z trzylatkiem w przedszkolu staraj się żegnać tak szybko, jak to możliwe. Im dłużej będzie trwać pożegnanie w drzwiach przedszkolnej szatni, tym większe ryzyko, że maluch nie będzie chciał rozstać się z Tobą.
- Jakich błędów nie popełniać w czasie pierwszych dni trzylatka w przedszkolu? Uważaj na to, by nie obiecywać dziecku nagrody materialnej za to, że wytrzyma kilka godzin bez Ciebie. Dlaczego to zły pomysł? Po pierwsze, zrzucasz na jego barki dużą odpowiedzialność, która jest przytłaczająca dla 3-latka w przedszkolu. Po drugie, z każdym kolejnym „dużym krokiem” dziecko będzie oczekiwać coraz większych nagród.
- Nie zrażaj się też pierwszymi niepowodzeniami i nie rezygnuj po kilku ciężkich dniach. Oswojenie się z nowym miejscem wymaga czasu, a rezygnacja i powtarzanie tego samego po jakimś czasie to tylko dodatkowa dawka negatywnych emocji i doświadczeń. Jeśli maluch źle znosi początki swojej przedszkolnej drogi, zostawiaj go na krócej, ale nie odpuszczaj całkowicie.
- Pierwsze dni 3-latka w przedszkolu mogą nie należeć do najłatwiejszych. Postaraj się więc zadbać o dobry nastrój maluszka po powrocie do domu.
- Adaptacja w przedszkolu to też zabawy – na przykład urządzenie w domu misiowego przedszkola. Zabawa dla 3-latka w przedszkolu pozwoli oswoić nową sytuację i dostrzec jej pozytywne aspekty. W końcu 3-latek w przedszkolu poznaje nowe dzieci i zabawy,rozwija się, a po powrocie do domu – może opowiedzieć wszystkie swoje wrażenia rodzicom.
- Aby przygotować dziecko do pójścia do przedszkola wskazane jest wspólne odwiedzanie placówki do której będzie chodziło. Jest to możliwe dzięki uczestnictwu w tzw. dniach adaptacyjnych. Dzięki dniom adaptacyjnym dziecko będzie miało możliwość poznania przedszkola, swojej sali, miejsca w szatni, Pani, kolegów i koleżanek.
- Drogi Rodzicu, nigdy nie strasz dziecka przedszkolem!!! Należy dziecku prezentować pobyt w przedszkolu jako miejsce nieograniczonych możliwości zabawy i nowych kontaktów, gdzie wszyscy będą życzliwi i chętni do pomocy.
- Może być i tak, że dziecko przy rozstaniu będzie płakało. Otrzyj mu łzy, przypomnij kiedy przyjdziesz, zapewnij o miłości i poproś by było dzielne. Pożegnaj się i wyjdź – nie uciekaj bez pożegnania, ale też nie przedłużaj tej chwili.
- Nie zaglądaj do sali ani przez okno, ani przez drzwi – jeśli cię zauważy, to może tylko pogorszyć sprawę.
- Nie wchodź do sali razem z dzieckiem pomimo jego nalegań. Pobyt w sali nie zmieni sytuacji, a jednocześnie może źle wpłynąć na inne dzieci, które są bez rodziców.
- Jeśli boisz się, że zabraknie Ci sił, by zostawić malca, poproś partnera lub np. babcię, by zastąpili Cię w tej trudnej roli.
- Zaufaj personelowi przedszkola – on wie jak zaopiekować się dzieckiem i zrobi to najlepiej jak potrafi. Dziecko będzie czuło się bezpieczne, gdy będzie wiedziało, że Państwo nam ufają.
- Nie używaj zwrotów typu „dasz radę”, „ poradzisz sobie”, „ nie będzie tak źle”. Dziecko zacznie traktować przedszkole jako wyzwanie, coś z czym będzie musiało się uporać, a nie jak coś przyjemnego.
- Dodawaj dziecku wiary w siebie: „ Jestem z ciebie dumna/y, mój przedszkolaku”.
- Warto zapytać wychowawców czy można zaopatrzyć dziecko w jego ulubioną przytulankę, kocyk, zabawkę – by czuło się bezpieczne.
- W swoim postępowaniu bądź konsekwentny. Jeżeli zdecydujesz i obiecasz dziecku, że przyjdziesz np. po obiedzie, to przestrzegaj tego ustalenia.
- Staraj się rozmawiać z dzieckiem o przedszkolu pytając o konkrety: jak spędziło dzień, co było na zajęciach, z kim się bawiło, itp.
- Towarzysz swojemu dziecku w jego emocjach, nazywaj je i akceptuj. „ Wiem, że się boisz”, To wymaga odwagi”, „ Nie lubię Franka!- dopytaj A dlaczego? Co się stało?. Należy uczyć rozmowy o trudnych rzeczach, a nie tylko pocieszać i przekonywać, że „będzie dobrze”.
- Przygotuj się na to, że przerwa na weekend lub choroba, to zaczynanie od początku.
Jeśli jesteście zdecydowani, że dziecko będzie chodziło do przedszkola, nie zrażajcie się niepowodzeniami. One są częścią rozwoju. Gdy mały człowiek uczy się wchodzić na schody, mądry rodzic nie wnosi go na rękach na ich szczyt. Mądry rodzic stoi tuż za plecami dziecka, by go wspierać i złapać, pozwala mu zdobywać samodzielnie kolejne stopnie. Jeżeli oswajanie nowego miejsca trwa zbyt długo, jeśli zmiany zachowania są trudne dla wszystkich, nie jest to jeszcze powód, by od razu rezygnować z przedszkola. Warto w tej sytuacji zasięgnąć opinii nauczycielek lub porozmawiać z psychologiem. Nauczyć się, jak można pracować ze swoim dzieckiem tak, by nie uciekać od problemu, lecz pomóc się z nim uporać.
Jak jeszcze można przygotować dziecko do pójścia do przedszkola?
Dobrym pomysłem jest kupienie kilku książek o przedszkolu dla dzieci – maluch w interesujący sposób będzie mógł zapoznać się z tym, co go czeka. Wspólne czytanie pomoże mu w adaptacji przedszkolnej. Dzięki książeczkom o emocjach dziecko nauczy się radzić sobie z trudnymi emocjami – na razie w teorii, ale to też jest ważne.
Książki przygotowujące dziecko do pójścia do przedszkola:
- Katarzyna Kozłowska, „Feluś i Gucio idą do przedszkola”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia
- Justyna Bednarek, „Dusia i Psinek-Świnek. Pierwszy dzień w przedszkolu”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia
- Lucy Cousinus, „Mysia w przedszkolu”, Wydawnictwo Dwie Siostry
- Przemysław Liput, „Rok w przedszkolu”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia
- Magdalena Boćko-Mysiorska, „Tosia i Julek idą do przedszkola. (Nie) tacy sami”, Wydawnictwo Dwukropek
- Anna Korycińska, „W przedszkolu jest fajnie”, Wydawnictwo Zielona Sowa
- Piroddi Chiara, „Z poradnika smyka. Pierwszy dzień w przedszkolu”, Wydawnictwo Jedność
- Esther van den Berg, „Witaj w przedszkolu!”, Wydawnictwo Jedność
- Agnieszka Frączek „Przedszkoludki. Sto radości i dwa smutki” Wydawnictwo BIS
- Christine Adams „Przepis na przyjaźń Jak pielęgnować koleżeńskie relacje” Wydawnictwo Promic
- Liane Schneider, Eva Wenzel-Burger „Zuzia idzie do przedszkola”, „Zuzia śpi w przedszkolu”, „Alarm w przedszkolu Zuzi” Wydawnictwo Media Rodzina
- Gawryluk Barbara „Przedszkolaki z ulicy Morelowej” Wydawnictwo Literatura
- Justyna Bednarek „Dusia i psinek Świnek pierwszy dzień w przedszkolu” Wydawnictwo Nasza Księgarnia
- Raał Klimczak „Nudzimisie i przedszkolaki” Wydawnictwo Skrzat
- „Opowiadania przedszkolaka” Wydawnictwo Zielona Sowa
- Beata Ostrowicka „Lulaki Pan Czekoladka i przedszkole Bobek wyprawa i rzeczy w sam raz, czyli ważne sprawy małych” Wydawnictwo: Literatura
- Liput Przemysław „Rok w przedszkolu” Nasza Księgarnia
- Melling David „Miś Tuliś idzie do przedszkola” Wydawnictwo Amberek
Tuż po przekroczeniu progu 1 września stajecie się częścią naszej przedszkolnej społeczności, dlatego też chcę Państwu powiedzieć, że trzymam mocno kciuki za pozytywne emocje oraz szybką adaptację. Po chwilach smutku nadejdzie dzień, kiedy Wasze dziecko nie będzie chciało wyjść z przedszkola. Do zobaczenia 😊
Mirella Salamon-Tyma